Kalwaria Pakoska jest zaliczana do najcenniejszych zabytków sakralnych w Polsce.
Powstała w XVII wieku, w stylu barokowym, jest drugą chronologicznie najstarszą kalwarią w Polsce, założona w 1628 roku przez ks. Wojciecha Kęsickiego. Jest niepowtarzalnym zjawiskiem kulturowym na terenie województwa Kujawsko – Pomorskiego.
Kalwaria Pakoska od wieków była obiektem szczególnej troski mieszkańców gminy, jak i władz państwowych i kościelnych. Różnymi metodami próbowano przez te lata ratować kalwarię.
Ten kompleks 25 barokowych kapliczek , upamiętniających Mękę Pańską , wraz z upływem czasu, niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych, w ostatnim okresie znalazł się w bardzo złym stanie technicznym, wymagającym podjęcia natychmiastowych prac remontowo – konserwatorskich. Prace renowacyjne, kompleksowe zniszczonej kalwarii rozpoczął o. Dacjan Marczak – kustosz Kalwarii.
W celu ratowania największego zabytku Pakości , dnia 13 czerwca 2007 r. w Sadzie Rejonowym w Bydgoszczy, została zarejestrowana fundacja „ Kalwaria Pakoska” , której celem jest wspieranie organizacyjne i finansowe działań mających na celu ochronę i renowację kompleksu zabytkowych kapliczek , pozyskiwanie środków, tworzenie warunków godnego pielgrzymowania, promocja tego obiektu, upowszechnianie wiedzy o Kalwarii.
30 kwietnia 2008 r. fundacja otrzymała Status Organizacji Pożytku Publicznego.
30 kwietnia 2013 r. odbyło się uroczyste otwarcie Parku Kulturowego Kalwaria Pakoska , projektu zrealizowanego przez gminę Pakość, w ramach regionalnego Programu operacyjnego Województwa Kujawsko- Pomorskiego.
W ramach tego projektu :
- zostało odrestaurowanych kolejnych 12 kaplic oraz zagospodarowanych ok. 35 hektarów terenów zielonych usytuowanych na terenie Pakości
- utworzono Centrum Informacji Turystycznej
- zbudowano chodniki i dróżki dla pielgrzymów wraz z oświetleniem
- zbudowano chodniki i obiekty małej architektury
Nie jest to koniec renowacji Kalwarii. Przed fundacją stoją kolejne zadania , dotyczące głównie odrestaurowania zabytków ruchomych , znajdujących się wewnątrz odrestaurowanych kaplic
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA 2013 R.
Do 31 grudnia minionego roku na konto fundacji wpłynęła kwota 132 277,90zł. zł
Są to pieniądze pochodzące od indywidualnych darczyńców, zakładów pracy, instytucji, zorganizowanej kwesty, z odpisów jednego procentu od podatku.
Kwestę na renowację kalwarii zorganizowaliśmy po raz ósmy. Odbyła się ona z udziałem p. Poseł Anny Bańkowskiej, władz lokalnych, strażaków, harcerzy, fundatorów.
Zebraliśmy kwotę :21 592,30 zł.
Z odpisów jednoprocentowych wpłynęła kwota26 000,37 zł.
Wydatki w ubiegłym roku wyniosły117 937,21
ZADANIA, KRTÓRE ZREALIZOWALIŚMY W UBIEGŁYM ROKU
- Odrestaurowaliśmy ostatnią kaplicę „ Brama Jerozolimska” z pieniędzy własnych fundatorów
- Rozpoczęliśmy odrestaurowanie dużego ołtarza z kaplicy „ Wieczernik”
- Pomalowaliśmy wnętrze kaplicy „ Herod”
- Wspólnie z Gimnazjum i Ośrodkiem Kultury i Turystyki z Pakości wystawiliśmy półtoragodzinny spektakl „ Historia Kalwarii Pakoskiej na przełomie dziejów”. Scenariusz przygotowała p. Beata Kwiatkowska
- Włączyliśmy się do uroczystego otwarcia Parku Kulturowego
- Wspólnie z Funduszem Ochrony Środowiska w Toruniu wznowiliśmy wydanie albumu „ Kalwaria Pakoska przyrodniczo- historyczno- edukacyjne walory parku kulturowego w Pakości”
- Dzięki dużej pomocy p. prof. Bogumiły Rouba- udało się odrestaurować 3 kolejne obrazy z kaplic
- Wspólnie z kadrą Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – Wydział Sztuk Pięknych , zorganizowaliśmy dziesięciodniowe warsztaty dla 30 studentów, zakończone wystawą prac na pakoskim rynku.
- Z pomocą mieszkańców Pakości wydaliśmy książkę : Pakość- miasto nad Notecią” autorstwa jednego z fundatorów – p. Zbigniewa Wojciechowskiego, oraz śpiewnik „ Kolędy Polskie”.
- Razem z Centrum Informacji Turystycznej w Pakości przygotowaliśmy zgłoszenie projektu do konkursu „ Polska pięknieje. Siedem Cudów Funduszy Europejskich”, jak również ubiegaliśmy się o wsparcie finansowe dla inicjatywy zorganizowania kolejnego pleneru w ramach programu Funduszy Inicjatyw Europejskich. Niestety, nie udało nam się znaleźć w gronie nominowanych i laureatów, jak również potencjalnych Beneficjentów- zabrakły 4 punkty.
- Zostaliśmy również zaproszeni przez Kujawsko - Pomorską Organizację Turystyczną, działającą na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego do kampanii „ Unijny Paszport Turystyczny” . Ta cenna inicjatywa pozwoliła wyeksponować Kalwarię Pakoską jako wizytówkę regionu.
- Zorganizowaliśmy 3 – dniową pielgrzymkę do Częstochowy dla mieszkańców Pakości, pokryliśmy koszty wydawnictw promujących naszą kalwarię, współpracujemy z Inowrocławską Organizacją Turystyczną, której jesteśmy członkami, prowadzimy stronę internetową.
Na bieżący rok planujemy :
- Dokończenie odrestaurowania ołtarza i 2 obrazów z kaplicy Wieczernik
- Wykonanie krat do kaplicy „ Brama Jerozolimska” i kaplicy „Herod”
- Pokrycie kosztów wykonania nowych ławek do kaplicy „ Ogród Oliwny”oraz do kaplicy „ Wieczernik”, odrestaurowanie ambony, konfesjonału oraz ławek z kaplicy „ Kajfasz – Więzienie”.
- Planujemy zorganizowanie pleneru malarsko – rzeźbiarskiego
- Celem fundacji jest m.in. tworzenie warunków godnego pielgrzymowania. Planujemy przygotować miejsce dla odpoczynku i ewentualnej konsumpcji przybywającym grupom pielgrzymów i turystów.
- Planujemy również włączyć się do działań mających na celu na Szlak Piastowski kościoła pw. św. Bonawentury, wzniesionego na ruinach XIV wiecznego zamku
- Nadal będziemy kontynuować sprawdzone działania, jak m.in. coroczną kwestę, promocję kalwarii przez różne wydawnictwa i współpracę z mediami i Inowrocławską Organizacją Turystyczną, oraz z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika
- Planujemy stworzyć oznakowaną Ścieżkę Dydaktyczną z uwzględnieniem najciekawszych obiektów przyrodniczych, historycznych i religijnych, dla zorganizowanych grup młodzieży i turystów.